Men GGT có mặt khắp nơi trong cơ thể nhưng tập trung phổ biến ở gan. Một khi chỉ số GGT tăng cao bạn không nên chủ quan, bởi đây có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe. Vậy, chỉ số GGT bao nhiêu là cao và giải pháp nào giúp ổn định chỉ số này?
Chỉ số GGT là gì?
GGT là một loại enzyme được tìm thấy khắp cơ thể, nhưng chủ yếu ở gan. Khi gan bị tổn thương, GGT có thể rò rỉ vào máu. Nồng độ GGT cao trong máu có thể là dấu hiệu của bệnh gan hoặc tổn thương ống mật.
Ý nghĩa của chỉ số GGT
Chỉ số GGT là viết tắt của xét nghiệm gamma-glutamyl transferase. Xét nghiệm GGT thường được sử dụng để:
- Chẩn đoán bệnh gan
- Tìm hiểu xem tổn thương gan là do bệnh gan hay rối loạn xương
- Kiểm tra tắc nghẽn trong ống mật
- Sàng lọc hoặc theo dõi rối loạn sử dụng rượu
Nguyên nhân chỉ số GGT tăng cao
Khi chỉ số GGT cao trong huyết thanh, điều này có thể chỉ ra sự tổn thương hoặc vấn đề về gan, mật. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến khiến chỉ số GGT tăng cao:(1)
- Bệnh gan:
- Viêm gan: Các bệnh viêm gan như viêm gan A, B, hoặc C có thể dẫn đến tăng nồng độ GGT trong máu.
- Xơ gan: Xơ gan do rượu, bệnh xơ gan mỡ, hay bệnh xơ gan do viêm gan cấp tính hoặc mạn tính có thể làm tăng GGT.
- Suy gan: Khi gan bị suy giảm chức năng, GGT thường tăng lên.
- Bệnh lý đường mật:
- Sỏi mật: Sỏi mật hoặc nghẹt đường mật có thể gây tăng GGT.
- Viêm đường mật: Các bệnh viêm nhiễm đường mật như viêm đường mật cơ bản hoặc viêm đường mật tử cung cấp cũng có thể làm tăng GGT.
- Tác dụng phụ của thuốc paracetamol, phenytoin hoặc carbamazepine có thể gây tăng GGT. - Uống rượu bia quá mức thường dẫn đến tăng GGT. - Béo phì và bệnh xơ gan thường đi kèm với tăng chỉ số GGT. - Một số người bị tiểu đường có thể có chỉ số GGT tăng cao. - Người mắc bệnh tim cũng có thể có chỉ số GGT cao.
Chỉ số GGT tăng cao không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của một bệnh nghiêm trọng, nhưng có thể là một cảnh báo cho vấn đề sức khỏe tổng thể cũng như gan và đường mật. Nếu có chỉ số GGT tăng cao, thì nên tìm hiểu nguyên nhân cụ thể và điều trị phù hợp.
Khi nào cần xét nghiệm GGT?
Việc xét nghiệm GGT thường được thực hiện để kiểm tra chức năng gan và xác định các vấn đề liên quan đến gan và đường mật. Dưới đây là một số tình huống cần xét nghiệm GGT:
- Kiểm tra gan: Xét nghiệm GGT thường được sử dụng như một phần của bộ xét nghiệm gan cơ bản để đánh giá sức khỏe tổng thể của gan. Nó thường được thực hiện cùng với các xét nghiệm khác như AST, ALT, bilirubin và alkaline phosphatase (ALP).
- Chẩn đoán bệnh gan: Xét nghiệm men gan GGT có thể giúp chẩn đoán các bệnh gan như viêm gan, xơ gan, viêm gan C, hoặc bất kỳ tình trạng gan nào khác.
- Kiểm tra rượu và chất độc hại cho gan: Mức độ GGT có thể tăng cao khi có sự tổn thương gan do việc tiêu thụ rượu hoặc chất độc hại khác. Do đó, xét nghiệm này có thể được sử dụng để kiểm tra tình trạng gan của người tiêu thụ nhiều rượu.
- Đánh giá độc tố tồn lại trong cơ thể: Một số loại thuốc điều trị bệnh khi uống thời gian dài có thể gây tổn thương gan, và việc theo dõi mức độ GGT có thể cho biết mức độ tác động của thuốc lên gan.
- Theo dõi bệnh mạn tính: Xét nghiệm GGT cũng có thể được sử dụng để theo dõi tình trạng gan của người bệnh gan mạn tính như xơ gan, viêm gan B hoặc viêm gan C.
Chỉ số GGT cao bao nhiêu thì nguy hiểm?
Chỉ số GGT trong máu có thể thay đổi tùy thuộc vào từng độ tuổi và cơ địa mỗi người. Mức độ GGT cao thường không đủ để đưa ra một đánh giá cụ thể về mức độ nguy hiểm, mà phải được đánh giá cùng với các yếu tố trong lịch sử bệnh, triệu chứng, và kết quả xét nghiệm khác.
Chỉ số an toàn của GGT là dưới 60UI/L và có sự biến động dựa trên giới tính. Chính xác hơn, chỉ số bình thường cho nam giới nằm trong khoảng từ 11 đến 50UI/L, trong khi đối với nữ giới, chỉ số bình thường nằm trong khoảng từ 7 đến 32UI/L.
Khi chỉ số GGT tăng cao, đây là một tín hiệu cho thấy gan có vấn đề. Mức tăng của GGT phản ánh mức độ tổn thương của gan. Khi gan bị tổn thương nhẹ, chỉ số GGT thường tăng gấp đôi. Trong trường hợp tổn thương trung bình, chỉ số GGT có thể tăng từ 2 đến 5 lần, và khi tăng lên trên 5 lần, đó là dấu hiệu của một tổn thương nghiêm trọng ở gan. Nếu chỉ số GTT lên đến mức 5000UI/L, báo động tình trạng viêm gan cấp hoặc ung thư gan.
Cách kiểm soát chỉ số GGT
Nếu nguyên nhân gây ra mức GGT tăng cao liên quan đến lối sống, gan có thể phục hồi khi bạn xây dựng lối sống lành mạnh hơn. Đây là một số cách hỗ trợ kiểm soát chỉ số GGT có thể thực hiện tại nhà:
1. Giảm tiêu thụ rượu bia
Lạm dụng rượu bia làm tăng mức GGT. GGT chỉ tăng nhẹ ở những người uống rượu vừa phải. Vì vậy, cách tốt nhất để giảm GGT là kiêng sử dụng rượu bia, sau 2 đến 6 tuần chỉ số GGT sẽ trở lại bình thường.
2. Ăn nhiều trái cây và rau quả
Nhiều loại trái cây và rau quả chứa chất chống oxy hóa tự nhiên từ trung bình đến cao. Một nghiên cứu trên 3 nghìn người cho thấy ăn trái cây và rau 10-11 lần mỗi tuần hoặc uống nước ép trái cây 6-7 lần một tuần trong 10 năm đã làm giảm mức GGT.(2)
3. Uống cà phê
Uống cà phê làm giảm mức GGT ở 1.300 nam giới Nhật Bản (không phụ thuộc vào các yếu tố nguy cơ khác).
4. Ăn ít thịt đỏ
Nghiên cứu cho thấy ăn thịt đỏ làm tăng mức GGT. Thành phần thịt đỏ như thịt bò, thịt heo… chứa nhiều protein và buộc gan phải làm việc nhiều hơn để chuyển hóa.
5. Tập thể dục vừa phải
Một nghiên cứu trên 10 nghìn người tham gia cho thấy tập thể dục vừa phải và đều đặn (đi bộ) có tác dụng giúp giảm mức GGT ở nam giới nhiều hơn phụ nữ.(3)
6. Dầu cá
Liều cao dầu cá (4 gam/ngày) trong 3 tháng làm giảm đáng kể mức GGT ở 36 người tham gia có đặc điểm mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
7. Tránh các chất ô nhiễm
Một số chất gây ô nhiễm môi trường như chì, cadmium, dioxin và thuốc trừ sâu có chứa clo hữu cơ làm tăng mức GGT.
8. Bổ sung Magie
Sáu tuần bổ sung magiê có thể làm giảm mức GGT ở một nhóm người nghiện rượu mạn tính.
9. Giải quyết tình trạng sức khỏe tiềm ẩn gây ra mức GGT cao
GGT cao là dấu hiệu sinh học cho các vấn đề sức khỏe, thường được sử dụng để phát hiện tình trạng lạm dụng rượu, nhưng nó cũng báo hiệu các rối loạn nghiêm trọng như viêm gan, ung thư gan, viêm tụy, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, tiểu đường và ứ mật. Do đó, điều trị các tình trạng y tế này là một bước quan trọng để giảm chỉ số GGT.
Cách phòng ngừa chỉ số GGT tăng cao
Kiểm soát men gan và bảo vệ gan khỏi các tác nhân gây hại là bước quan trọng trong việc phòng ngừa các bệnh liên quan đến gan. Wasabia và S. Marianum là hai loại thảo dược đã được nghiên cứu rộng rãi tại Nhật Bản và Đức, có khả năng điều hòa hoạt động của tế bào Kupffer trong gan, từ đó giảm men GGT và hạn chế tổn thương cho gan.
Sự kích hoạt quá mức của tế bào Kupffer đã được xác định là nguyên nhân chính dẫn đến các bệnh viêm gan, xơ gan và thậm chí là ung thư gan. Vì vậy, việc kiểm soát tế bào Kupffer thông qua sự kết hợp của hai dưỡng chất quý từ Wasabia và S. Marianum (có trong Hewel) đã được chứng minh là một giải pháp hiệu quả giúp làm giảm enzym men gan, đồng thời bảo vệ gan khỏi những tác nhân có hại.
Nghiên cứu sinh học phân tử cho thấy, tinh chất S. Marianum kết hợp cùng Wasabia Japonica có khả năng giúp kiểm soát hoạt động tế bào Kupffer ở xoang gan, nhờ đó hạn chế hình thành các chất gây viêm như Leukotriene, Interleukin, TNF-α, TGF-β… Đặc biệt, bộ đôi tinh chất này giúp hỗ trợ cải thiện và phục hồi tổn thương tế bào gan, tăng cường giải độc gan, hạ men gan, giảm viêm gan, gan nhiễm mỡ và phòng ngừa xơ hóa hiệu quả
Xét nghiệm GGT ở đâu tốt?
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) là các chuyên khoa y tế danh tiếng, bạn có thể tham khảo. Hệ thống BVĐK Tâm Anh không chỉ sở hữu đội ngũ chuyên gia, bác sĩ Ngoại khoa và Nội soi tiêu hóa giàu kinh nghiệm, mà còn được trang bị các trang thiết bị y tế tiên tiến, kỹ thuật cao, đáp ứng mọi nhu cầu thăm khám và điều trị cho người bệnh.
Để thực hiện xét nghiệm GGT, người bệnh nên lựa chọn địa chỉ y tế uy tín, có đầy đủ máy móc hiện đại cũng như đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp, dày dặn kinh nghiệm. Kết quả xét nghiệm chỉ số GGT sẽ được bác sĩ giải thích cụ thể sau quá trình thăm khám. Ngoài ra, mỗi người nên chủ động bảo vệ và kiểm soát nồng độ men GGT bằng thói quen duy trì 2 viên Hewel mỗi ngày.
