Vật tư là gì? Vật tư gồm những gì và cách quản lý hiệu quả nhất

Từ những nguyên liệu cơ bản đến các thành phẩm phức tạp, vật tư đóng vai trò không thể thiếu trong mọi ngành công nghiệp. Nhưng bạn đã thực sự hiểu rõ vật tư là gì, vật tư bao gồm những gì và cách quản lý hiệu quả vật tư để mang đến sự thành công cho doanh nghiệp? Hãy cùng DACO tìm hiểu trong bài viết sau.

1. Vật tư là gì?

Trước hết, vật tư là gì? Vật tư là một khái niệm rộng, bao gồm các loại vật liệu, dụng cụ, thiết bị, phụ tùng,... được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như sản xuất, xây dựng, y tế, văn phòng,...Trong cụm từ vật tư thì “vật” nghĩa là “vật liệu” còn “tư” nghĩa là “tư liệu sản xuất”.

Vật tư sản xuất là các loại vật liệu, nguyên liệu, nhiên liệu, dụng cụ, thiết bị được sử dụng trong quá trình sản xuất để tạo ra sản phẩm. Vật tư sản xuất có thể được chia thành các nhóm chính: Nguyên vật liệu, vật liệu phụ, nhiên liệu, dụng cụ, thiết bị.

Vật tư y tế là một khái niệm bao gồm các loại vật dụng, dụng cụ, thiết bị, hóa chất, phần mềm và dịch vụ được sử dụng trong lĩnh vực y tế. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình khám chữa bệnh, phòng ngừa, chẩn đoán, điều trị, phẫu thuật, nâng cao chất lượng sức khỏe và đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

Vật tư phụ là những vật liệu được sử dụng trong quá trình sản xuất nhưng không trực tiếp cấu thành nên sản phẩm cuối cùng. Chúng đóng vai trò hỗ trợ, giúp cho việc sản xuất diễn ra suôn sẻ và hiệu quả hơn, nâng cao chất lượng sản phẩm. Ví dụ trong ngành may mặc: vải là nguyên vật liệu chính, còn các loại vật tư phụ bao gồm kim, chỉ, cúc áo, khóa kéo,...

2. Vật tư gồm những gì?

Sau khi biết được vật tư là gì, có thể chia vật tư thành 2 nhóm chính: Nhóm nguyên vật liệu (vật tư tiêu hao) và nhóm công cụ, dụng cụ.

2.1 Nhóm Nguyên vật liệu (Vật tư tiêu hao)

Nhóm nguyên vật liệu là nhóm vật tư tiêu hao trong quá trình sử dụng sản xuất, cụ thể bao gồm:

• Nguyên vật liệu chính: Là những nguyên, vật liệu trực tiếp tạo ra sản phẩm hoặc một bộ phận của sản phẩm. Với mỗi ngành nghề, đặc điểm nguyên vật liệu chính sẽ khác nhau như: cát, đá xi măng trong ngành xây dựng, các loại thảo dược, chất trong ngành dược phẩm, y tế hay vải trong ngành thời trang. Đây là một trong những vật tư tiêu hao phổ biến nhất.
• Nguyên vật liệu phụ: Trong đời sống hàng ngày, chai lọ, bao bì, hộp có thể được coi như nguyên vật liệu phụ giúp hoàn chỉnh một sản phẩm, giúp sản phẩm đảm bảo chất lượng, an toàn và tính thẩm mỹ.
• Nguyên vật liệu thay thế: Là những nguyên, vật liệu có mục đích để thay thế những nguyên vật liệu bị hao hụt, lỗi trong quá trình sản xuất. Như lốp xe dự phòng, bóng đèn, quạt gió, xe đẩy…
• Các thiết bị được lắp đặt trong công trình: Để giúp cho công trình hoạt động ổn định, phục vụ cho quá trình sản xuất như máy móc sản xuất, máy tính, tivi, camera, hệ thống chống cháy nổ, báo động…
• Nhiên liệu: Là các vật liệu có nguồn gốc là các nguồn năng lượng tự nhiên phục vụ cho các hoạt động sản xuất như năng lượng mặt trời, xăng dầu, than, điện, khí ga, pin…
• Phế liệu (nguyên vật liệu dư thừa): Sau khi sản xuất, các phế liệu dư thừa như bao bì, các mảnh vải thừa, các tấm gỗ thừa,... được doanh nghiệp thanh lý hoặc bán cho nhà thu mua phế liệu.
• Nguyên vật liệu khác: Là các loại vật liệu dư thừa được xem xét còn giá trị sử dụng sẽ được giữ lại.

2.2 Nhóm công cụ, dụng cụ

Mặc dù không có sự tiêu hao số lượng trong quá trình sản xuất, nhóm công cụ, dụng cụ cũng sẽ bị hao mòn nếu tần suất sử dụng thường xuyên. Các công cụ, dụng cụ vật tư có thể là xe nâng, pallet, kệ kho, dao, kềm, búa,.. Hay các thiết bị bảo hộ trong lao động như nón bảo hộ, bao tay,...

• Xem thêm: Chiến lược đẩy và kéo là gì? Tối ưu phương án tiếp thị của bạn

3. Vật tư và nguyên vật liệu khác nhau như thế nào?

Cùng theo dõi bảng sau để so sánh sự khác biệt giữa nguyên vật liệu và vật tư là gì:

Đặc điểm

Vật tư

Nguyên vật liệu

Khái niệm

Là khái niệm rộng, bao gồm nhiều loại vật liệu, dụng cụ, thiết bị

Khái niệm hẹp hơn, chỉ những vật liệu ban đầu được sử dụng để tạo ra sản phẩm

Trạng thái

Có thể ở dạng nguyên liệu, bán thành phẩm hoặc thành phẩm

Luôn ở dạng nguyên liệu thô

Mức độ tham gia vào sản phẩm

Tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào quá trình sản xuất

Luôn tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất

Ví dụ

Máy móc, dụng cụ, phụ tùng,...

Bột mì, men, nước,...

Vật tư và nguyên vật liệu đều là những yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất và đều được sử dụng để tạo ra sản phẩm cuối cùng. Tuy nhiên, vật tư là khái niệm rộng hơn so với nguyên vật liệu. Trong khi nguyên vật liệu là thành phần cấu tạo nên sản phẩm, thì vật tư có thể phục vụ cho quá trình sản xuất một cách trực tiếp hoặc gián tiếp.

4. Cách quản lý vật tư hiệu quả

Tiếp theo, hãy tìm hiểu phương án quản lý vật tư là gì để giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, tránh tình trạng thất thoát, hao hụt hay quản lý không tốt vật tư.

• Lập kế hoạch và dự đoán về vật tư: Thông qua các phương pháp dự báo, lịch sử tiêu thụ, doanh nghiệp cần mua sắm vật tư thận trọng để tránh thiếu hụt hoặc dư thừa.
• Lựa chọn nhà cung cấp uy tín: Việc này sẽ giúp vật tư được giao đến đúng thời điểm, số lượng và chất lượng với giá cả hợp lý.
• Quản lý tồn kho tối ưu: Sử dụng các phương pháp quản lý tồn kho giúp doanh nghiệp tránh được chi phí lưu trữ cao, hay tình trạng thiếu hụt vật tư gây gián đoạn sản xuất.
• Thực hiện kiểm kê định kỳ: Việc này giúp phát hiện và phòng tránh sự thất thoát, thiếu hụt hay mất cắp vật tư
• Xây dựng quy trình quản lý kho vật tư: Một quy trình khoa học và bài bản giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, gia tăng hiệu suất của hoạt động kho vật tư
• Sử dụng hệ thống quản lý kho thông minh (WMS) kết hợp mã vạch, mã QR: Sử dụng công nghệ giúp doanh nghiệp tự động hoá các quy trình quản lý mang lại hiệu quả tối ưu nhất, quản lý tồn kho đơn giản, trực quan và dễ dàng theo dõi vị trí của toàn bộ vật tư trong kho thông qua mã vạch, QR Code.

Hiện nay phần mềm quản lý kho SEEACT-WMS với công nghệ mã vạch, mã QR đã giúp nhiều doanh nghiệp gia tăng hiệu suất kho hàng lên đến hơn 80%. Nếu doanh nghiệp bạn đang muốn lựa chọn một đơn vị uy tín để triển khai hệ thống kho hàng thông minh cho doanh nghiệp mình thì DACO Viet Nam là đơn vị phù hợp nhất. Với hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý sản xuất, DACO đã và đang mang tới những giải pháp thúc đẩy sản xuất hiệu quả hàng đầu cho các doanh nghiệp Việt.

Để tìm hiểu về sự hiệu quả của hệ quản trị sản xuất MES của DACO mang lại, đừng ngần ngại liên hệ đến Hotline Mr. Vũ: 0936.064.289 để được hỗ trợ miễn phí.

Bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin về vật tư là gì, vật tư bao gồm những gì và giúp bạn so sánh vật tư với nguyên vật liệu. Ngoài ra, theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ngành vật tư Việt Nam đang có tốc độ tăng trưởng 12% mỗi năm. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn đang gặp khó khăn trong việc quản lý vật tư. Việc quản lý vật tư thủ công không chỉ tốn thời gian, công sức mà còn dẫn đến nhiều sai sót. Hy vọng những thông tin và giải pháp công nghệ được giới thiệu trên đây sẽ giúp doanh nghiệp bạn có được những giải pháp quản lý vật tư hiệu quả nhất.

Xem thêm:

• Giải pháp MES System là gì? Giải pháp sản xuất 4.0
• Tìm hiểu đơn vị phát triển giải pháp quản trị sản xuất DACO